Sorunu sor hemen cevaplansın.
Ünlü Türemesi Nedir
genç – cik > gencecik
bir – cik > biricik
az – cık > azıcık
Yukarıdaki örneklernde ünlü türemesi görülmektedir. Buna benzer bazı sözcükler de vardır. Bunlar “öpücük, gülücük” gibi fiilden türeyen sözcüklerdir. Ancak “-cik”” eki isim soylu sözcüklerden yeni sözcükler türetebilir. Fiilden türeyen bu sözcüklerin “öpüşcük, gülüş – cük” gibi sözcüklerden “ş” sesinin düşmesiyle oluştuğunu söylemek daha mantıklı olacaktır. Dolayısıyla bir ünlü türemesinin olduğunu söylemek bu sözcükler için pek doğru olmaz.
Ünlü türemesinin görüldüğü yerler
- Sonunda, sırayla bir sürekli veya süreksiz ünsüzle bir sürekli ünsüz bulunan Arapça ve Farsça kelimelerde, son iki ünsüz arasında telaffuzu kolaylaştırmak için bir ünlü türetilir. Bu kelimelere ünlüyle başlayan ekler veya bitişik yazılacak şekilde yardımcı fiiller getirildiğinde türemiş olan ünlüler tekrar düşer. Her ikisi de ayrı ayrı ama birbirinden kaynaklanan ses olayıdır: ünlü türemesi, ünlü düşmesi.
Örnekler: : emir < emr, keşif < keşf, azil < azl, nakil < nakl, hüküm < hükm, bahis < bahs, fikir < fikr, nutuk < nutk, sabır < sabr, şahıs < şahs, şehir < şehr, ilim < ilm, zehir < zehr, zikir < zikr
- Küçültme eki olan -cik’ten önce:
ÖRN: dar>dar-a-cık, az>az-ı-cık, bir>bir-i-cik, genç>genc-e-cik
- Bazı yabancı kelimelerin başında:
ÖRN: ilimon, ıraf, Iramazan, İrecep, ıradıyo…
Ünlü Türemesi Örnekleri
Küçültme eki kullanılan tek heceli sözcüklerde
Tek heceli kimi sözcükleri küçültme eki (-cik) geldiğinde orta hecede ünlü türemesi olur.
Az-ı-cık →azıcık
Bir-i-cik →biricik
Dar-a-cık çk
Genç-e-cik
Gül-ü-cük
Öp-ü-cük
Pekiştirme yapılan sözcüklerde
Pekiştirme yapılırken bazı sözcüklerde ünlü türemesi olur.
Sap-a-sağlam
Ser-e-serpe
Gep-e-genç
Çır-ıl-çıplak
Sır-ıl-sıklam
Tarih: 2013-11-04 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.